پیشینه پژوهش و مبانی نظری پرخاشگری (فصل دو)

پیشینه پژوهش و مبانی نظری پرخاشگری (فصل دو)

در  58صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه

پرخاشگری

بوشمن و آندرسون (2002) اصطلاح پرخاشگری را به عنوان یک رفتار هدفمند که به قصد آسیب زدن به دیگران صورت می گیرد تعریف کرده اند (به نقل از رجب پور و همکاران، 1391). در حالی که پرخاشگری به طور تاریخی به دو بخش تقسیم شده است؛ یا تکانشی و واکنشی بوده و با خشم (خصومت) راه اندازی می شود و یا عمدی و فعال بوده و به وسیله ی یک هدف (نوعاً محسوس) برای آسیب رساندن به دیگران (وسیله ای) فراخوانده می شود. اخیراً مطرح شده که این دو بخشی در نظر گرفتن پرخاشگری دیگر سودمند نیست و ممکن است پیشرفت بازداری، در تحقیقات مرتبط با پرخاشگری، اطلاعاتی به دست دهند مبنی بر اینکه این فرضیه برای توجه به اعمال پرخاشگرانه با چندین انگیزه با مشکل مواجه شده و این فرضیه به وسیله ی دو بخشی کردن فرایند اطلاعات به صورت کنترل خودکار مورد تردید واقع شود (بوشمن و اندرسون، 2001).

سالها پژوهش های مربوط به پرخاشگری بر پرخاشگری آشکار متمرکز بود که عبارت است از رفتارهای خصمانه همراه با زدن، هل دادن، پرتاب کردن اشیا و یا به شکل کلامی و خصمانه نظیر ناسزاگویی، تهدید کلامی و داد و فریاد، که به طور مستقیم موجب آزار دیگران می شود (زی[1] ، فارمر[2] و کرنز[3]، 2003) و ممکن است نسبت به حیوانات نیز بروز کند (هلپرین[4]، مک کی[5]، نیوکورن[6]، 2002). تحقیقات در زمینه پرخاشگری غیر مستقیم با مطالعه ی فشباخ[7] (1969، به نقل از آرچر[8]، 2001) آغاز شد که محدودیت تحقیقات در مورد پرخاشگری کودکان را مورد انتقاد قرار داد، زیرا اطلاعات کافی در مورد تفاوت دخترها و پسرها در زمینه ی پرخاشگری غیر مستقیم وجود نداشت. پس از آن لاجرسپیتز[9]، بژور، کویست[10] و پلتونن[11] (1998) واژه ی پرخاشگری غیر مستقیم را جهت تعریف رفتار کودکانی به کار بردند که به طور عمد سایر کودکان را از گروه طرد و منزوی می کردند. پژوهشگران دیگری نظیر کرنز[12]، نیکرمت[13]، فرگوسن[14] و جریپی[15] (1988) نیز این رفتارها را با عنوان پرخاشگری اجتماعی و کریک[16] و گروتپیتر[17] (1995) با عنوان پرخاشگری رابطه ای و مستقل از پرخاشگری آشکار و به صورت دستکاری روابط اجتماعی، رقابت بین افراد، طرد و منزوی کردن دیگری تعریف کردند، که نهایتاً موجب آزاد و صدمه به دیگران می شود. پژوهش ها حاکی از آن است که نشخوار ذهنی یا مرور وقایع، خشم و پرخاشگری را به شدت افزایش می دهد. این افزایش گاهی نه در رفتارهای فیزیکی بلکه در رفتارهی کلامی بروز می کند (بوردرز[18]، ارلیواین[19] و جاجوادی[20]، 2009).

انواع پرخاشگری

پرخاشگری را به شکل های متفاوتی تقسیم بندی کرده اند. یکی از این دسته بندی ها عبارت است از پرخاشگری خالص یا عاطفی و پرخاشگری ناخالص یا ابزاری. پرخاشگری عاطفی به دلیل نوعی برانگیختگی عاطفی صورت می گیرد، مانند وقتی که کسی مورد اهانت قرار می گیرد و به اهانت کننده حمله می کند و قصد آسیب رساندن به او را دارد. پرخاشگری ابزاری نوعی از پرخاشگری است که به مثابه نوعی ابزار برای رسیدن به هدفی خاص به کار گرفته می شود. به طور مثال کسی که می خواهد شغل دیگری را تصاحب کند و دروغی را در مورد او شایع می کند. این فرد به پرخاشگری ابزاری متوسل شده است (کاویانی و همکاران ، 1390). همچنین در منابع دیگر، دسته بندی های متفاوتی از پرخاشگری ارائه شده است. کانر[21] (2004) انواع پرخاشگری را بدین صورت بیان می کند: پرخاشگری پیدا[22]، پنهان[23]، پیش کنشی[24] و واکنشی[25]،ابزاری[26]و خصمانه[27]، عاطفی[28]، تجاورزگرانه[29]، دفاعی[30] و مجرمانه[31].

پرخاشگری پیدا و پنهان

پرخاشگری پیدا با یک عمل مقابله جویی پرخاشگرانه ی فیزیکی مشخص می شود مانند جنگ فیزیکی، تهدید دیگران، به کار بردن اسلحه در اعمال خصمانه و سرپیچی آشکار از قوانین و صاحبان قدرت. پرخاشگری پنهان به اعمال پرخاشگرانه ی نهانی و مخفی گفته می شود مانند دزدی، آتش افروزی و ... .

پرخاشگری پیش کنشی و واکنشی

پرخاشگری پیش کنشی، رفتار تعمدی و اجباری است که به منظور به دست آوردن یک هدف دلخواه صورت می گیرد و با تقویت خارجی کنترل می شود. ریشه های این نوع پرخاشگری در نظریه یادگیری اجتماعی یافت می شود. پرخاشگری واکنشی، پاسخ دفاعی همراه با عصبانیت به تهدید و ناکامی است و ریشه های این نوع پرخاشگری در نظریه ی پرخاشگری – ناکامی قابل مشاهده است. در پرخاشگری واکنشی فرد وقتی مورد تهدید قرار می گیرد به آسانی عصبانی می شود. در فهم پرخاشگری واکنشی روش های شناختی به ویژه مدل یکپارچگی شناختی[32] بسیار موثر است. این مدل سه فرآیند شناختی را مشخص می کند که شامل تفاسیر خصمانه[33]، فرایندهای نشخوار[34] و تلاش برای کنترل[35] است (ویلکویسکی[36] و رابینسون[37]، 2010).

پرخاشگری ابزاری و خصمانه

پرخاشگری خصمانه به منظور ایجاد ضرب و جرح و درد در قربانی صورت می گیرد، بدون آن که هیچ نتیجه ای برای فرد پرخاشگر داشته باشد. در پژوهشی که هارتاپ (به نقل از کانر، 2004) انجام داد، پرخاشگری ابزاری به تدریج و با افزایش سن کاهش یافت، در حالی که پرخاشگری خصمانه همراه با بالا رفتن سن، افزایش یافت. نتایج نشان داد که پسرها پرخاشگری خصمانه بیشتری نسبت به دخترها نشان دادند ولی پرخاشگری ابزاری بین دخترها و پسرها تفاوتی نداشت.

[1]- Xie

[2]- Farmer

[3] -Cairns

[4]- Halperin

[5]- Mckay

[6]- Newcorn

[7]- Feshbach

[8]- Archer

[9]- Lagerspetz

[10]- Bjorkquist

[11]- Peltonon

[12]- Cernez

[13]- Nickerman

[14]- Ferguoson

[15]- Gariepy

[16]- Crick

[17]- Grotpeter

[18]- Borders

[19] -Earleywine

[20]- Jajodai

[21]- Conner

[22]- over

[23] ـcovert

[24]- proactive

[25]- reactive

[26]- instrumental

[27]- hostile

[28]- affective

[29]- predatory

[30]- defensive

[31]- criminal

[32]- Integrative Cognitive Model (ICM)

[33]- hostille interpretations

[34]- ruminative processes

[35]- Efforful Control

[36]- Wilkowski

[37] -Robinson...

...

تحقیقات داخلی

متاسفانه پژوهش هایی زیادی در داخل کشور که بطور مستقیم به موضوع پژوهش بپردازد یافت نشد، اما سعی شده است، تحقیقاتی مرتبط و مناسب در رابطه با متغیرهای پژوهش ارائه شود. از جمله این پژوهش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

حشمتی، یزدخواستی و مولوی (1389) در مطالعه ای با هدف تعیین رابطه بین مؤلفه های مزاج و تعامل آنها با ادراک پذیرش-طرد پدر با رفتارهای پرخاشگرانه نوجوانان شنوا و ناشنوا در شهر اصفهان نشان دادند که بین مؤلفه های مزاج با عامل های پرخاشگری در گروه دانش آموزان شنوا رابطه ی معناداری وجود دارد. هم چنین تعامل حواسپرتی (مؤلفه مزاج) با ادراک طرد-پذیرش پدر، پیش بینی کننده پرخاشگری جسمی در دانش آموزان ناشنواست و در کل نتایج نشان داد که در دانش آموزان شنوا مزاج سخت چه به تنهایی و چه در تعامل با طرد-پذیرش پدر، می تواند پش بینی کننده پرخاشگری باشد، ولی در دانش آموزان ناشنوا مزاج فقط در تعامل با طرد و پذیرش پدر پیش بینی کننده ی پرخاشگری است.

سیدموسوی، مظاهری و قنبری (1390) در مطالعه ای با هدف شناخت نقش تعدیل کننده ادراک پذیرش والدینی در رابطه با پذیرش همسر و پیامدهای روان شناختی آن در زنان متاهل تهرانی نشان دادند،که پذیرش- طرد و کنترل والدین و همسر با سازش یافتگی روان شناختی زنان رابطه ی معنا داری دارد و قادر به پیش بینی معنادار پیامدهای روان شناختی در آنها بود.

قره باغی و وفایی (1388) در پژوهشی با هدف بررسی نقش ارزیابی کودک از تعارض والدین، مقابله شناختی وی با تعارض و مزاج کودک در سلامت جسمانی و روانی- اجتماعی در دانش آموزان پنجم ابتدایی شهر تهران نشان دادند، که ویژگی های خلقی مثبت کودک (توجه، پیوندجویی، لذت جویی زیاد، توانایی بازداری و مهار رفتار) پیش بینی کننده ی مستقیم سلامت جسمانی و روانی– اجتماعی و مزاج منفی وی (ترس، ناکامی، خجالت، پرخاشگری و خلق افسرده) پیش بینی کننده ی معکوس سلامت جسمانی و روانی- اجتماعی کودک هستند. در واقع یافته ها نشان دهنده ی نقش پیش بینی کننده ی مزاج، ارزیابی منفی تعارض والدین و خود مقصر بینی کودک در سلامت وی است.

اشرفی و منجزی (1390) در پژوهشی با هدف اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی بر میزان پرخاشگری دانش آموزان دختر متوسطه در اهواز نشان دادند، که آموزش مهارت های ارتباطی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان دختر متوسطه در پس آزمون و پیگیری موثر بوده است. نتایج درباره ی زیرمقیاس های پرخاشگری نشان داد، که آموزش مهارت های ارتباطی در ابعاد خشم و عصبیت، تهاجم و توهین و لجاجت و کینه توزی نیز موثر بوده است.

رجب پور، مکوندحسینی و رفعیی نیا (1391) در مطالعه ای با هدف بررسی اثر بخشی گروه درمانی رابطه والد–کودک بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی به این نتیجه دست یافتند، که گروه درمانی رابطه والد– کودک منجر به کاهش معنادار پرخاشگری فیزیکی– تهاجمی و کلامی– تهاجمی در گروه مقایسه با گروه گواه گردید.

علایی خزایم و همکاران (1389) درپژوهشی نشان دادند که طرد-پذیرش والدینی با پرخاشگری، عزت نفس، مصرف مواد و ارتباط باهمسالان منحرف رابطه ای مثبت دارد و در  کل عوامل خطر ساز خانوادگی مانند طرد والدینی پیش بینی کننده مصرف مواد در نوجوانان می باشد. از این رو تقویت پیوند عاطفی والدین و فرزندان می تواند عاملی در جهت کاهش این مشکلات باشد.

منابع فارسی:

استافورد، لورا وبه یر، چری (1991). تعامل والدین و کودکان، ترجمه دهگانپور و مهرداد خرازچی 1377. تهران: انتشارات رشد...

...