دانلود مقاله بررسی میزان رضایت شغلی و عوامل موثر بر آن در کارخانه راد فرمان

بررسی میزان رضایت شغلی و عوامل موثر بر آن در کارخانه راد فرمان دارای 48ص وبا فرمت ورد

به نام خدا
چکیده تحقیق
دراین تحقیق به بررسی میزان رضایت شغلی و عوامل موثر بر آن در کارخانه راد فرمان می پردازیم رضایت شغلی را نگرش آگاهانه مثبت و کلی فرد نسبت به شغل خویش تعریف نموده و سپس به تعاریف مفاهیم مرتبط با موضوع پرداخته می شود.

عوامل متعددی را به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق که در ارتباط با متغیر تابع رضایت شغلی دارند را شناسایی و پیرامون هر کدام بحث نظری و نتایج تحقیقات گذشته بیان می شود. به طور کلی متغیرها و عوامل تاثیر گذار بر رضایت شغلی در سه حوزه فردی و انگیزشی , سازمانی و اجتماعی دسته بندی شده و سپس تمامی متغیرهای مورد نظر در قالب یک مدل منسجم , در ارتباط با متغیر تابع قرار گرفته که هر رابطه نشاندهنده یک فرضیه تحقیق می باشد.
جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان کارخانه راد فرمان که با شیوه نمونه گیری تصادفی و بر اساس محاسبات انجام شده از آن ۱۱۰ نفر به عنوان نمونه گرفته شده است.

پس ازجمع آوری اطلاعات مورد نیاز , ابزار آماری متناسب با فرضیه های تحقیق که مهم ترین آنها تحلیل رگرسیون , آزمون Oneway وF می باشند به کار گرفته شده و نهایتا دیاگرام مسیر , جهت تاثیر گذاری متغیرها بر روی متغیر تابع می باشد.

نتایج نشان می دهد که میانگین میزان رضایت شغلی بین کارکنان ۰۶/۲ میباشد که حاکی از آن است که کارکنان در حد متوسط رضایت دارند.

مقدمه

ما در جهانی زندگی می کنیم که در آن مرزها بیش از بیش در حال فرو ریختن ودر عصری به سر می بریم که محصولات تکنولوژی ارتباطات لازمه حیات بشری هستند . (آوینی- ۱۳۷۱) و رادیو وتلویزیون از اجزای عالم کنونی گشته و جایگاه خاصی درآن دارد که اگر این ابزار نبود , عالم علیل و ناقص الخلقه بود . به عبارت دیگر پیدایش , گسترش و کارکردهای روز افزون رادیو و تلویزیون , بشر امروزی را به نسبتی با تلویزیون کشانیده است که اکنون اگر از او اوصاف بشر بپرسند می شود گفت که بشر عصر ما , جاندار تماشاگر تلویزیون است.(داوری-۱۳۷۴) و بالاخره آنکه رادیو از تمام رسانه هایی که هست حساستر است , رادیو و تلویزیون می تواند یک مملکت را اصلاح کند ومی تواند به فساد بکشد.(امام خمینی«ره» ۱۳۶۳)

پر واضح است اهمیت هر سازمانی رابطه مثبت و مستقیمی با اهداف آن سازمان دارد یعنی هر قدر اهداف یک سازمان والاتر ومهم تر باشد آن سازمان از درجه اهمیت بیشتری برخوردار است. و نیز هر چقدر یک سازمان از درجه اهمیت بالایی برخودار باشد نیروی انسانی شاغل در آن سازمان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهد یعنی رضایت یا عدم رضایت آنان در سازمان نقش بسزایی در رسیدن به اهداف سازمانی ایفا می کند.
در بررسی های اولیه «مساله بودن» رضایت کارکنان به چشم می خورد و نشانه هایی از نارضایتی مشهود بود, تحقیق علمی مارا کمک تا بطور دقیق با ابعاد این امر آشنا و بتوانیم با تکیه بر نتایج علمی در جهت تقویت سطح رضایت کارکنان ارائه راهکار نماییم.

طرح مساله
عوامل موثر بر رضایت شغلی کدامند ؟
که برای درک بهتر آنرا به دو سوال تقسیم می کنیم :
۱- کارکنان کارخانه رادفرمان تاچه میزان از شغل خود راضی هستند؟
۲- عوامل تاثیر گذار برمیزان رضایت شغلی آنان کدامند؟

درهمه جوامع کار به معنای فعالیتی که بوسیله آن انسانها از محیط پیرامون خود بهره می گیرند و بدین سان بقای خود را تامین می کنند.(گیدنز ۱۳۷۴ص۷۸۸) بیش ازهر نوع فعالیت دیگری بخش عمده زندگی اکثر مردم را اشغال می کند.
امروزه بدون داشتن یک شغل , زندگی میسر نیست و هر فردی نیازمند داشتن یک شغل است تا بتواند به سازمانی وابسته شده و در جامعه جایگاهی داشته باشد . صرفنظر از اینکه شغل افراد چه باشد : آنان نسبت به آن احساسات ارزیابی دارند. آنان از برخی وجوه کار خود یا خوششان می آید و یا بدشان ونسبت به مطلوبیت آنچه که انجام می دهند نظری کلی دارند.

بیان و طرح مسئله برای هر محقق همراه با پاسخهای فرضی است که تا حدودی قانع کننده اند اما از آنجا که در کارهای علمی , رسیدن به یک پاسخ عینی که به طور بین افرادی مطرح می شود مشکل است.

در میان برجستگان جوامع کاری صنعتی پیشرفته, این باور همگانی وجود دارد که در نیم سده اخیر, محیطهای کار به رغم بهبود شرایط فیزیکی کار در اکثر سطوح از تحمل پذیری کمتری برخوردار بوده است. دوران استعمار کارگران در محیطی غیر انسانی؛تا حدی به سر آمده است, اما خطرهای کاری آن دوران و در نتیجه آن, تحقیرمقام انسان, جای خود را به خطراتی نامملوس تر و پنهان داده است.

چکیده این باور بر تصدیق این واقعیت استوار است که گرچه تقاضا برای نیروی کاری به لحاظ صنعتی شدن وپیشرفت تکنولوژی , تغییر یافته ونیز مشخصه نیروی کاری به دلیل آموزش بیشتر , از مهارت وبهره وری بالاتری برخوردار شده است, تغییر در تقاضا برای مهارتهای کاری به موازات تغییردر مشخصه نیروی کار توسعه نیافته است. بنابراین, از بخش عمده کارگران , درهمه سطوح , خواسته می شود وظایف خود را به شیوه ای فاقد هویت انسانی , یا شاید ماهیتا تنش آفرین , در محیطی بیگانه, محدود واز نظر اجتماعی تحت فشار, انجام دهند. در نتیجه کار در چنین شرایطی منجر به نارضایتمندی شخصی, یا حتی بیماری , ناآرامیهای اجتماعی واختلال اقتصادی می شود.

نظام سلسله مراتبی که برای مدیریت صنعت پدید آمده است, گونه جدیدی را از سرپرستان ایجاب می کند که ظرفیت دانایی و اجرایی آنها بسی فراتر ازحد بخش عمده ای از کارگران است.(کار و رضایت –ت م فریزرص۶)

اهمیت موضوع
یکی از بدیهی ترین مسئولیتهای هر نهاد اجتماعی , نیل به اهدافی است که علت وجودی هر نهاد را شکل می دهد تحقق اهداف سازمان در گرو همکاری و هماهنگی تمامی عواملی است که تعامل نظام مند آنها با یکدیگر به وجود سازمان معنا می بخشد, در این میان نقش عامل نیروی انسانی به عنوان برجسته ترین عوامل که باید به آن به عنوان یک عامل ذی شعور و دارای نیازهای مادی و معنوی , اهداف فردی توقعات گروهی و سازمانی بیش از سایر عوامل توجه شود.

از آنجا که کارایی نیروی انسانی همیشه براساس محاسبات اقتصادی قابل پیش بینی نیست و عوامل متعدد دیگری که برخاسته از نیازهای برتر انسان در ابعاد اجتماعی است در این زمینه موثرند. لذا ازمیان پدیده ها و عوامل مختلفی که بر بازده شغلی و سطح کارایی فرد در سازمان تاثیرگذار است رضایت شغلی را انتخاب نموده ایم که اهمیت و حساسیت خاصی دارد چرا که اگر در سازمان فرد خشنودی شغلی او مقدم بر هدفهای دیگر نباشد آن سازمان محکوم به پسرفت و نهایتا فروپاشی است .

رضایت شغلی تاثیر متقابل روی فرد و سازمان دارد . ازیک طرف فرد همراه با خواستها و آرزوها یی به سازمان می پیوندد و هماهنگی و همسویی این آمال است که در فرد ایجاد رضایت می نماید که این رضایت شغلی خود باعث نو آوری و خلاقیت در کار و افزایش تعهد و بازده فرد می شود و از طرف دیگر طی فرآیند کسب رضایت کارایی افراد سازمان دارای پویای گشته و به اهداف خود نزدیک می گردد با توجه به مطالب فوق اهمیت موضوع به دو بخش تقسیم می گردد.(ازکمپ۱۳۷۰ص۲۵۷)

پرداختن به موضوع رضایت کاری و جستجوی عوامل موثر بر آن از آن جهت برای نگارنده مهم جلوه کرد که رضایت نقش چشمگیری در تحقق توسعه همه جانبه و ارتقاء بهره وری به عهده دارد این نقش برای کار و رضایت از کار بحصوص به موازات دور شدن جامعه از شکل بدوی و نخستین آن و نزدیک شدن به شکل پیچیده و صنعتی افزایش می یابد .

رسیدن به نگرش رضایت از کار در بین کارکنان یک سازمان علاوه بر فراهم کردن زمینه های ارضاء روحی و معنوی افراد( نه فقط ابزاری برای ارضاء سایر نیازها) و میدان ندادن به احساسات نا مطلوب در حین کار , ( همچوی احساس بدبختی , محرومیت , مورد احجاف واقع شدن و …) موجبات افزایش کارایی و بهده وری را فراهم سازد و این امر , از جمله اهداف عمده نظام جمهوری اسلامی ایران در جهت دستیابی به توسعه ای انسانی و اسلامی است.

تجربه کشورهای موفق جهان نیز موفق جهان نیز موید این مطلوب است که در مقایسه بین عوامل بین عوامل موثر در رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی , آنچه یک سرو گردن از سایر عوامل برتر است,توجه به ارزشهای انسانی و ابعاد معنوی کار و رضایت کارکنان در محیط کار و خارج از آن است میل و رغبت درونی افراد برای انجام کار توام با کیفیت مطلوب , که همانا ناشی از خشنودی شغلی است چنان از اهمیت برخوردار است که موضوع اسلی در نوشته های سازمانی است که تا سال ۱۹۸۰ م بیش از چهار هزار مقاله در مورد خشنودی شغلی انتشار یافته بود (از کمپ ۱۳۷۰ ص۲۵۷)

در کشورما بخصوص در سالهای اخیر تحقیقات خوبی در این خصوص صورت گرفته ولی این کندوکاوها کافی نیست و هنوز عوامل ناشناخته ای در زمینه رضایت شغلی وجود دارد.

اهداف تحقیق
دراین تحقیق ما به دنبال دستیابی به اهداف زیر هستیم :
۱- چه عواملی بر رضایت شغلی در کارخانه راد فرمان موثر می باشد ؟
۲-دستیابی به پاسخی روشن برای سئوالات اساسی تحقیق یعنی تعیین و اندازه گیری میزان رضایت شغلی کارکنان در هر یک از حیطه های مختلف با استفاده از مقیاسهای اندازه گیری که در قالب پرسشنامه برای رضایت طراحی شده است و همچنین شناسایی عوامل تاثیر گذار بر رضایت و مشخص کردن سهم هر یک از عوامل و تعییین اهمیت هر یک ازآنها.

۳-ارائه راهکارهای علمی براساس نتایج تحقیق برای بهبود رضایت شغلی کارکنان سازمان مورد بررسی به بیانی دیگر اگر چه کسب نتایج علمی در جای خوددارای ارزش است. اما زمانی این نتایج مفهوم واقعی خواهد داشت که از آنها در تصمیم گیریها استفاده شود .

۴- ازنگاه دیگر به عنوان کسانی که با « علوم اجتماعی» سرو کار داریم هدف اصلی این است که تاثیرات محیط اجتماعی را بر رفتار انسانها ( اعم از احساس , تفکر و عمل ) بشناسیم یعنی علاقمندیم که محیط اجتماعی یک فرد چه تاثیراتی بر او باقی می گذارد و او چگونه به این تاثیرات پاسخ می دهد.
برای بسیاری از مردم , سازمانهای رسمی بخش عمده ای از محیط اجتماعی آنها را معرفی می کند . فهم تاثیر سازما نهای رسمی بر افراد چگونگی واکیش آنها به این تاثیرات از رسالتهای محققین علوم اجتماعی است. (طالبان ۱۳۷۴)

فرضیات تحقیق
پیش از ارائه چهار چوب نظری تحقیق ومشخص نمودن مفاهیم یا متغیرهایی که در جریان تحقیق وجود خواهند داشت, ابتدا لازم است رابطه میان متغیر وابسته با مفاهیم و متغیرهای مستقل در قالب فرضیه هایی مشخص شوند.

فرضیه رابطه ای است حدسی یا احتمالی که محقق بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل خود پیش بینی می نماید تا در علم راهنمای تحقیق او باشد و بتواند درستی و یا نادرستی آن را به محک تجربه بیازماید.(عبدللهی۱۳۷۴-ص۲۵)
اینک با عنایت به نظرات اندیشمندان و صاحبنظران علوم رفتاری , روانشناسی اجتماعی, جامعه شناسی و نتایج تحقیقات گذشته فرضیات تحقیق را عنوان می کنیم:

۱) عوامل انگیزشی اثر مستقیم بر رضایت شغلی کارکنان دارد(نظریه عوامل انگیزشی هرزبرگ)
۲) ویژگیهای شخصی کارکنان(جنس, سن, وضعیت تاهل, تعداد فرزندان, سابقه خدمت,تحصیلات) بر رضایت آنان از شغل تاثیر دارد.
۳) هر چه تعهد سازمانی کارکنان بالاتر باشد, رضایتشان از شغل بیشتر خواهد بود(دیدگاه تعهد سازمانی)
۴) رضایت شغلی کارکنان با میزان برآورده شدن انتظاراتشان از شغل ارتباط مستقیم دارد(نظریه اختلاف)
۵) میزان رضایت همکاری شغلی فرد از کارشان بر رضایت فرد از شغل خویش تاثیر مستقیم دارد(نظریه نفوذ اجتماعی , گروه مرجع)
۶) هر چه احساس عدالت توزیعی در سازمان, برای کارکنان بیشتر باشد: رضایت شغلی آنان بیشتر خواهد بود.(نظریه برابری آدامز, گزاره عدالت توزیعی هومنز).

۷) میان احساس عدالت در جامعه و رضایت شغلی افراد ارتباط مثبت وجود دارد.(نظریه برابری, دیدگاه احساس محرومیت نسبی).
۸) بین رضایت شغلی فرد و رضایت از بخشهای زندگی همبستگی مثبت وجود دارد.(نظریه تسری و هدف گذاری).

تعریف عملیاتی
رضایت شغلی
بنابه تعریف نگرش فرد نسبت به شغلش می باشد که در این تحقیق رضایت شغلی نمره ای است که کارمند از پرسشنامه محقق کسب می نماید و معرف نگرش وی نسبت به شغلش می باشد.
سازمان
در این تحقیق سازمان عبارت است مجموعه کارکنان کارخانه رادفرمان
کارمند
در تحقیق کسی است که به صورت رسمی در طی دوره تحقیق در کارخانه راد فرمان مشغول به کاربوده است.

تعریف مفاهیم و اصطلاحات
۱- کاروشغل
مفهوم کار یا شغل مفهومی ملموس است که به طور مکرر در مکالمات روزمره از آن استفاده می شود. در کتب فرهنگ واژگان و کتب لغت معمولا کلمهWork,Job رامعادل هم معنا کرده اند, و هر دو را به معنای «کار, شغل واثر» آورده اند.(باطنی-۱۳۷۸)
برخی صاحب نظران ویژگی مهمی برای کار ذکر می کنند و ویژگی دیگر آن پرداخت دستمزد در قبال کار است. که در واقع فعالیتهایی در امور خانوادگی , اجتماعی یا مذهبی را خارج از حوزه کار می داند.(توسلی۱۳۷۵)
نگرشهای شغلی(Job Attituds )
نگرش در روانشناسی بیانگر نوعی آمادگی در فرد برای واکنش نشان دادن بطریقی خاص (در مقابل محرک بیرونی), یا تمایل تعیین کننده رفتار فرد است.
نگرش شغلی: نگرش شغلی یا احساسات کلی فرد نسبت به شغل خود , ارزیابی ها و احکام ارزشی مطلوب یا نا مطلوب در خصوص جنبه های مختلف کار و شغل می باشد. و به آن احساس کلی تعین می بخشد. بر این اساس سه نوع نگرش عمده شغلی شناسایی شده اند که خشنودی شغلی (Job Satisfaction ) یکی از آنها دو نگرش دیگر شغلی یا درگیری شغلی(Job Involvoment ) و تعهد سازمانی (Organizational Commitment ) می باشد.
۳-انگیزش(Motivation )

انگیزه ها بیانگر چرایی رفتار و موجب بروز فعالیتها و حامی آنها هستند.(هرسیوبلانچارد۱۳۷۳) به تعریف دیگر یعنی تحریک افراد به انجام کار برای رسیدن به هدفهای مطلوب.(اقتداری۱۳۷۰-ص۳۷) مفهوم انگیزش در پاسخ به این سئوال مطرح می شود که چرا در یک سازمان, عملکرد کارکنان با یکدیگر متفاوت است؟ انگیزش باعث همکاری افراد برای رسیدن به اهداف یک سازمان که در آن مشغول به کار هستند می شوند , پس چرا یک فرد در یک سازمان کاری را انجام نمی دهد ؟ یا یک فرد کاری را به عملی دیگر ترجیح می دهد ؟ چرا برخی زود به سر کار می آیند و برخی دیر؟ و چرا برخی سختکوش تر از دیگران هستند؟ ریشه همه این تفاوتها در انگیزه افراد برای انجام آن کار خاص است.

پس انگیرش گویای عملی ارادی و دلخواه از سوی فرد است. (میچل۱۳۷۳ص۲۳۴)
عبارت دیگر انگیزه عاملی است درونی که رفتار فرد را در جهت معینی هدایت می نماید و راهنمای او برای گزینش کوششی از میان کوششهای ارادی وی می شود .

۴-رضایت شغلی

تعاریف متعددی از رضایت شغلی بعمل آمده , که با اشاره به برخی از آنها سعی می کنیم تعریفی را به صورتی جامع و مانع در نهایت مطرح نمائیم.
اولین تلاش کلاسیک برای تعریف رضایت شغلی در سال ۱۹۳۵ م توسط رابرت هاپاک انجام شد.وی رضایت شغلی را به عنوان ترکیبی از مواد روانشناختی , فیزیولوژیکی و محیطی تعریف کرد که باعث می شود فرد اظهار کند :من از شغل خود رضایت دارم با این تعریف هاپاک رضایت شغلی را مفهومی پیچیده و چند بعدی دانسته است که با عوامل درونی و اجتماعی و جسمانی ارتباط دارد. تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی شود بلکه ترکیبی معین از مجموعه عوامل گوناگون سبب می شود که فرد شاغل در لحظه معین از زمان از شغل خود احساس رضایت کند.

۵- کارمند و سازمان
همچنانکه قبلا ذکر شد چون در پژوهش حاضر سنجش میزان رضایت شغلی کارکنان یکی از سازمانهای خصوصی مطرح است, لذا در این قسمت لازم است که به دو مفهوم سازمان و کارمند بطور مختصر و متناسب به موضوع بپردازیم .
واژه سازمان , درلاتین از کلمه ( Organization ) گرفته شده است که در ادامه چند تعریف از سازمان نقل می شود :
سازمان تجمع بزرگی از افراد است که براساس روابط غیر شخصی اداره می شود و برای رسیدن به هدفهای معین ایجاد گردیده است.(گیدنز۱۳۷۳ص۲۹۸)

مدل نظری تحقیق
مدل نظری تحقیق به دنبال چهار چوب نظری تحقیق شکل می گیرد, براساس فرضیه هایی که در تحقیق آماده است : چهار چوب تحلیلی و نمادین را بین مفاهیم ذکر شده در فرضیات و متغیر وابسته تحقیق نشان می دهد . این مدل به همراه فرضیات تحقیق به محک آزمون گذاشته می شود که پس از بررسی فرضیات تحقیق احتمال تغییراتی در آن وجود دارد